آيات منقطع و معطوف‏

آياتيكه قبل از پايان يافتن آنها آيات ديگر فاصله شود و بعد از آن دنباله همان داستان بيان گرديده مانند آيه: وَ إِبْراهِيمَ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ إِنَّما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً وَ تَخْلُقُونَ إِفْكاً إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقاً فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَ اعْبُدُوهُ وَ اشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ «2» سپس خبر ابراهيم قطع ميشود و خطاب بامت پيغمبر اكرم نموده و ميفرمايد: وَ إِنْ تُكَذِّبُوا فَقَدْ كَذَّبَ أُمَمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ أَ وَ لَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللَّهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ تا أُولئِكَ يَئِسُوا مِنْ رَحْمَتِي وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «3» سپس بعد از اين آيه عطف داده بقيه قصه ابراهيم را و ميفرمايد: فَما كانَ جَوابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قالُوا اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ فَأَنْجاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ «4» و مانند قصه‏

__________________________________________________

 (1) آيه 5 سوره كهف، اى پيغمبر چنين معلوم است كه اگر امت بقران ايمان نياورند از شدت حزن و اندوه جان عزيزت را تباه كنى.

 (2) آيه 15 سوره عنكبوت: بيادآور حكايت ابراهيم را كه بقوم خود گفت ايمردم خدا را پرستش كنيد و از او بترسيد چه اگر بفهميد ستايش و ترس از خدا براى شما از هر چيز بهتر است و بدانيد آنچه غير از خدا ميپرستيد جمادى بيش نيست كه خودتان آنها را بدروغ ساخته و نام خدا بر آن نهاده‏ايد و حال آنكه آنها قادر بر ارتزاق شما نيستند آنها را رها نموده و روزى از خداوند بخواهيد و او را پرستش نموده و شكر نعمت‏هايش را بجا آوريد و بدانيد كه رجوع و بازگشت شما بسوى اوست.

 (3) آيه 17 سوره عنكبوت: ايرسول ما اگر امت ترا تكذيب مينمايند بدان پيش از تو هم بسيارى از امم پيغمبران خود را تكذيب كردند و تكليفى جز اظهار رسالت بر رسول نيست آيا مردم بارها بچشم خود نديدند كه خداوند ابتدا چگونه خلقى را ايجاد و باز باصل خود برميگرداند اين كار بر خداوند بسيار آسانست تا آيه 22

 (4) آيه 23 سوره عنكبوت: قوم پاسخ ابراهيم را ندادند مگر آنكه گفتند بكشيد يا در آتش انداخته و بسوزانيد ابراهيم را، همينكه در آتش انداختند خداوند او را از آتش نمروديان نجات داد و اين حكايت براى مؤمنين بخدا نشان كامل قدرت حق است.

                        تفسير جامع، ج‏1، ص: 56

لقمان كه ميفرمايد: وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ «1» از اينجا قصه قطع شده و چنين ميفرمايد: وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى‏ وَهْنٍ تا فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «2» و آنگاه در دنباله قصه بيان ميكند: يا بُنَيَّ إِنَّها إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّماواتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ «3» از اين قبيل آيات هم زياد است‏

 «آياتى كه كلمات آنها بجاى كلمه ديگرى بكار رفته»

مانند آيه: لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ «4» در اين آيه كلمه الا بجاى لا واقع شده است و يا مانند آيه: يا مُوسى‏ لا تَخَفْ إِنِّي لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ إِلَّا مَنْ ظَلَمَ «5» باز اينجا الا بجاى لا واقع شده و مثل آيه: وَ ما كانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِناً إِلَّا خَطَأً «6» در اين آيه هم الا بجاى لا ميباشد و همچنين است در آيه لا يَزالُ بُنْيانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ. «7» در اين جا نيز الا بجاى حتى واقع شده است و نظاير اينها زياد است.

__________________________________________________

 (1) آيه 12 از سوره لقمان: اى رسول ما بياد بيارد وقتى كه لقمان در مقام پند و موعظه به پسر خود گفت عزيزم نخستين پند من آنست كه هرگز شرك بخدا نياورى كه شرك بخدا ظلم بزرگى است زيرا مخلوق عاجز و فانى را بجاى خالق قادر ابدى نهادن است و اين منشاء همه گونه ظلم بخود و خلق خداست.

 (2) آيه 13 در سوره لقمان: ما بافراد بشر توصيه رعايت حق پدر و مادر مخصوصا مادرى كه پس از رنج باردارى و وضع حمل تا دو سال كه طفل خود را از شير باز گيرد متحمل انواع سختى‏ها ميشود نموده‏ايم.

 (3) آيه 15 سوره لقمان: بفرزند خود گفت بدان ايفرزند اعمال بد و خوب مردم را اگر چه بمقدار خردلى در ميان سنگى و اعماق زمين و يا بر فراز آسمانها باشد خداوند همه را بحساب ميآورد خداوند بر همه چيز توانا و آگاه است.

 (4) آيه 145 سوره بقره: تا مردم به حجت و مجادله بر شما زبان نگشايند و نه گروه ستمكار و معاند.

 (5) آيه 10 سوره نمل: اى موسى نترس بدرستيكه در حضور من نميترسند فرستادگان مگر آنكه ستم كرد. [.....]

 (6) آيه 94 نور نساء: هيچ مؤمنى را نرسد كه مؤمن ديگرى را بقتل برساند حتى از راه خطا.

 (7) آيه 111 سوره توبه: اساسى را كه بر كفر و نفاق بنا كرده بودند ايشان را پيوسته دچار حيرت و شك افكند تا آنكه بمرگ يا توبه از آن دل بر كندند.

                        تفسير جامع، ج‏1، ص: 57

 «آياتى كه بر خلاف نزول است»

مانند آيه: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ «1» حضرت صادق عليه السّلام بكسى كه اين آيه را تلاوت مينمود فرمود چگونه بهترين امت هستند كه حسن و حسين دو فرزند پيغمبر و امير المؤمنين را بقتل رسانيده‏اند قارى عرض كرد پس چگونه نازل شده است فرمود آيه اينطور نازل شده كنتم خير ائمة اخرجت للناس آيا نمى‏بينى خداوند آنان را در آخر آيه چون امر بمعروف و نهى از منكر مينمايند و بخدا ايمان دارند مدح نموده، و مانند اين آيه كه در حضور حضرت صادق عليه السّلام قرائت شد رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً «2» حضرت فرمودند از خداوند چه چيز بزرگى درخواست نموده‏اند- از خداوند خواسته‏اند كه بآنان پيشوائى پرهيزكاران بدهد- قارى عرض كرد فدايت شوم پس آيه چگونه نازل شده است فرمود اينطور وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً و مثل آيه: لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ «3» حضرت صادق عليه السّلام فرمود چگونه حفظ ميكند چيزى از امر را خداوند و چطور عقب پيش‏رو آيد، قارى گفت ايفرزند رسول خدا پس اين آيه چگونه است فرمود اينطور نازل شده:

له معقبات من خلفه و رقيب من بين يديه يحفظونه بامر الله‏

و از اين قبيل آيات بسيار است.

 «آياتى كه تحريف شده است»

مانند آيه:

__________________________________________________

 (1) آيه 106 سوره آل عمران: شما نيكوترين امت هستيد كه براى اصلاح بشر قيام نموديد و مردم راى به نيكوكارى تشويق و از بد كردارى باز مى‏داريد و بخدا ايمان آورده‏ايد.

 (2) آيه 74 از سوره فرقان ميگويند اى پروردگار بما از جفتمان فرزندانى عطا فرما تا مايه روشنى چشم ما باشد و از پرهيزكاران براى ما پيشوايانى قرار بده.

 (3) آيه 12 سوره رعد: از براى او از پيش‏رو و پشت سر پاسبانهائى است كه بامر خدا بر گماشته‏اند تا او راى نگهبانى نمايند.

                        تفسير جامع، ج‏1، ص: 58

لكن الله يشهد بما انزل الله اليك فى على انزله بعلمه و الملائكة يشهدون «1» مخالفين كلمه فى على را اسقاط نموده‏اند و مثل آيه: يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك فى على «2» در اين آيه هم باز كلمه فى على حذف كرده اند و همچنين آيه: ان الذين كفروا و ظلموا آل محمد حقهم لم يكن الله ليغفر لهم «3» و نيز در آيه و سيعلم الذين ظلموا آل محمد حقهم اى منقلب ينقلبون «4» و مثل آيه: و لو ترى الذى ظلموا آل محمد حقهم فى غمزات الموت «5» كه در اين سه آيه جمله آل محمد حقهم را ساقط نموده و اينگونه آيات زياد است در جاى خودش بيان ميشود (و ما در مقدمات پنجم با دليل و برهان از اخبار بيان نموديم كه تحريف در شأن نزول است نه در لفظ آيات) آياتيكه بلفظ جمع و معناى مفرد از آنها اراده شده مانند آيه يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِكُمْ «6» اين آيه در باره ابى لبابة بن عبد اللّه بن منذر نازلشده و مانند آيه:

الَّذِينَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ «7» در حق نعيم بن مسعود اشجعى نازل گرديده و مانند آيه يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ «8»

__________________________________________________

 (1) آيه 64 از سوره نساء، لكن خداوند بآنچه بر تو در باره على نازل نموده گواهى دهد كه بدانش هميشگى خود فرستاده و فرشتگان هم گواهى دهند.

 (2) آيه 71 سوره مائده: اى پيغمبر آنچه از طرف خداوند دوباره على نازل شده بخلق رسان و اگر ابلاغ ننمائى اداى وظيفه رسالت نكرده‏اى خداوند ترا از شر و آزار مردم حفظ خواهد نمود.

 (3) آيه 166 سوره نساء: هرگز خداوند كسانى كه كافر و ستمكار شده و حق آل محمد (ص) را غصب نمودند نخواهد آمرزيد.

 (4) آيه 228 سوره شعرا: كسانى كه در حق آل محمد (ص) ظلم كردند بزودى خواهند دانست كه بچه كيفر گاهى در دوزخ انتقام كشند و بآتش جهنم درافتند.

 (5) آيه 93 سوره انعام: اگر به بينى كه ستمگران در حق آل محمد به چه حال فضاحت و سختى در سكرات مرگ گرفتارند.

 (6) آيه 27 سوره انفال: ايمومنين شما كه زشتى خيانت را ميدانيد البته بخدا و رسولش خيانت نورزيده و در كارهاى دنيا هم بيكديگر خيانت نورزيد.

 (7) آيه 1 سوره ممتحنه: اى كسانى كه بخداوند ايمان آورده‏ايد هرگز كفارى كه دشمن شما هستند بيارى خود نگيريد و با آنها طرح دوستى نريزيد.

 (8) آيه 167 سوره آل عمران: مردمى (چون نعيم بن مسعود اشجعى (بمومنين گفتند لشگرى بسيار بر عليه شما فراهم شده از آنها بر حذر باشيد و بيم در دل آنها افكند

                        تفسير جامع، ج‏1، ص: 59

كه در حق خاطب بن ابى بلعه نازلشده و مانند آيه الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ «1» كه در باره عبد اللّه بن نفيل نازل شده و نظاير اين آيات زياد است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: